Deze tekst is een onofficiële vertaling van de GNU Free Documentation License (vrije-documentatielicentie van GNU) naar het Nederlands. Ze werd niet gepubliceerd door de Free Software Foundation (Stichting voor vrije software) en legt voor documentatie die de GNU FDL gebruikt, de bepalingen voor de verdeling niet wettig vast --enkel de oorspronkelijke Engelse tekst van de GNU FDL doet dat. We hopen echter dat deze vertaling Nederlandstaligen zal helpen de GNU FDL beter te begrijpen.
This is an unofficial translation of the GNU Free Documentation License into Dutch. It was not published by the Free Software Foundation, and does not legally state the distribution terms for documentation that uses the GNU FDL--only the original English text of the GNU FDL does that. However, we hope that this translation will help Dutch speakers understand the GNU FDL better.
GNU vrije-documentatielicentie Versie 1.2, november 2002 Copyright (C) 2000,2001,2002 Free Software Foundation, Inc. 51 Franklin St, Fifth Floor, Boston, MA 02110-1301 USA Iedereen mag woordelijke kopieën van dit licentiedocument kopiëren en verdelen, maar het mag niet gewijzigd worden. 0. Voorwoord De bedoeling van deze licentie is om een handboek, tekstboek, of ander geschreven document "vrij" te maken in de betekenis van "vrijheid" [1]: om voor iedereen de daadwerkelijke vrijheid te verzekeren om het te kopiëren en te herverdelen, met of zonder wijzigingen, ofwel commercieel of niet-commercieel. Ten tweede vrijwaart deze licentie voor de auteur en de uitgever een manier om erkenning voor hun werk te krijgen, zonder verantwoordelijk te worden gesteld voor wijzigingen aangebracht door anderen. Deze licentie is een soort van "copyleft" [2], wat betekent dat werken afgeleid van het document zelf ook vrij moeten zijn in dezelfde betekenis. Ze vult de GNU algemene publieke licentie aan, die een copyleft licentie is ontworpen voor vrije software. We hebben deze licentie ontworpen om het voor handboeken voor vrije software te gebruiken, omdat vrije software vrije documentatie nodig heeft: een vrij programma hoort te komen met handboeken die dezelfde vrijheden toestaan als de software. Maar deze licentie is niet beperkt tot softwarehandboeken; het kan worden gebruikt voor ieder tekstwerk, onafgezien van het onderwerp of of het gepubliceerd is als een gedrukt boek. We bevelen deze licentie hoofdzakelijk aan voor werken voor onderricht- of referentiedoeleinden. 1. TOEPASSELIJKHEID EN DEFINITIES Deze licentie is van toepassing op elk handboek of ander werk, op elk medium, dat een bericht bevat dat door de copyright-eigenaar toegevoegd werd, en dat verklaart dat het document kan verdeeld worden onder de bepalingen van deze licentie. Zo'n melding kent een wereldwijde licentie toe, vrij van kosten, ongelimiteerd in tijd, om dat werk te gebruiken onder hier vermelde condities. Het "Document" in de rest van de tekst verwijst naar elk dergelijk handboek of werk. Iedereen kan een gelicentieerde zijn, en wordt aangesproken met "u". Een "gewijzigde versie" van het Document betekent ieder werk dat het Document of een deel ervan bevat, zij het woordelijk gekopieerd of met wijzigingen en/of vertaald in een andere taal. Een "secondaire paragraaf" is een met name genoemd aanhangsel of een beginmaterie sectie van het Document dat het uitsluitend heeft over de relatie van de uitgevers of auteurs van het Document tot het algemene onderwerp van het Document (of tot een onderwerp dat ermee te maken heeft). (Dus, als het Document gedeeltelijk een wiskundeschoolboek is, is het mogelijk dat de secondaire paragraaf het niet over wiskunde heeft.) De relatie kan een historische band zijn met het onderwerp of met dingen die er iets mee te maken hebben, of een wettelijke, commerciële, filosofische, ethische of politieke positie met betrekking ertoe. De "invariante paragrafen" zijn zekere secondaire paragrafen waarvan de titels aangeduid zijn als titels van invariante paragrafen in het bericht dat zegt dat het Document vrijgegeven is onder deze licentie. Als een sectie niet voldoet aan de bovenstaande definitie van Secondair, dan is het niet toegestaan om het als Invariant aan te duiden. Het Document mag nul invariante paragrafen bevatten. Als het Document geen invariante paragrafen aanduidt dan zijn die er niet. De "omslagteksten" zijn zekere korte tekstpassages die, als vooromslag- of achteromslagteksten, opgesomd worden in het bericht dat zegt dat het Document vrijgegeven is onder deze licentie. De tekst op de vooromslag mag hoogstens 5 woorden bevatten en de tekst op de achteromslag hoogstens 25 woorden. Een "doorzichtige" kopie van het Document betekent een automatisch leesbare kopie, voorgesteld in een vorm waarvan de specificatie beschikbaar is voor het algemene publiek, dat geschikt is om onmiddellijk en eenvoudig bekeken en gewijzigd te worden met algemene teksteditors of (voor afbeeldingen samengesteld uit pixels) algemene grafische programma's of (voor tekeningen) een of andere wijd verbreid tekenprogramma, en dat geschikt is voor invoer in tekstformatteerders of voor automatische vertaling naar een verscheidenheid van vormen geschikt voor invoer naar tekstformatteerders. Een kopie die gemaakt is in een overigens doorzichtige vorm waarvan de markering, of afwezigheid van markering, zo gemaakt is dat latere wijzigingen door lezers wordt gedwarsboomd of ontmoedigd, is niet doorzichtig. Een kopie die niet doorzichtig is wordt "ondoorzichtig" genoemd. Voorbeelden van vormen geschikt voor doorzichtige kopieën zijn onder andere platte ASCII tekst zonder markering, Texinfo-invoerformaat, LaTeX invoerformaat, SGML of XML met een openbaar beschikbare DTD, en eenvoudige HTML,Postscript of PDF, die conform is met de standaard en bedoeld voor aanpassing door mensen. Voorbeelden van transparante afbeeldingsformaten omvatten PNG, XCF en JPG. Ondoorzichtige vormen zijn private vormen die enkel met private tekstverwerkers kunnen gelezen en gewijzigd worden, SGML of XML waarvoor de DTD en/of de verwerkingsprogramma's niet algemeen beschikbaar zijn, en de HTML die door sommige tekstverwerkers wordt geproduceerd enkel voor uitvoer. De "titelpagina" betekent, bij een gedrukt boek, de titelpagina zelf, plus volgende bladzijden die nodig zijn om het materiaal dat deze licentie vereist leesbaar op de titelpagina te tonen. Voor werken in vormen die geen titelpagina op zich hebben, betekent "titelpagina" de tekst bij het meest prominente voorkomen van de titel van het werk, vóór het begin van de eigenlijke tekst. De paragraaf "Getiteld XYZ" betekend een subeenheid van het Document waarvan de titel of precies XYZ is of XYZ bevat tussen haakjes gevolgd door tekst die XYZ vertaalt in een andere taal. (Hier staat XYZ voor een specifieke paragraaf, hieronder genoemd, zoals "Verantwoording", "Opgedragen aan", "Ondersteuning" of "Geschiedenis"). Om de "titel van zo'n paragraaf" te bewaren bij het wijzigen van het Document betekent dat het een paragraaf blijft "Getiteld XYZ" volgens deze definitie. Het Document kan "Garantie uitzonderingen" bevatten naast de melding dat op dit document deze licentie van toepassing is. Deze "Garantie uitzonderingen" worden beschouwd als te zijn ingevoegd door referentie in deze Licentie, maar alleen met betrekking tot garantie uitzonderingen: enige andere implicatie die deze Garantie uitzonderingen zouden kunnen hebben is niet van toepassing en heeft geen invloed op de betekenis van deze Licentie. 2. WOORDELIJK KOPIËREN U mag het Document in om het even welk medium kopiëren en verdelen, zij het commercieel of niet-commercieel, op voorwaarde dat deze licentie, de copyright-berichten, en het licentiebericht dat duidelijk maakt dat deze licentie van toepassing is op het Document, in alle kopieën herhaald worden, and dat u helemaal geen andere voorwaarden toevoegt afgezien van die in deze licentie. U mag geen technische maatregelen gebruiken om het lezen of verder kopiëren van de kopies die u maakt of verdeelt te hinderen of te controleren. U mag echter een compensatie ontvangen in ruil voor kopieën. Als u een voldoende grote hoeveelheid kopies verdeelt, bent u ook verplicht de voorwaarden in paragraaf 3 te volgen. U mag ook kopieën uitlenen onder dezelfde voorwaarden als hierboven vermeld, en u mag kopieën openbaar tentoon stellen. 3. KOPIËREN IN GROTE HOEVEELHEDEN Als u gedrukte kopieën (of kopieën op media die gewoonlijk gedrukte omslagen hebben) van het Document publiceert in aantallen van meer dan 100 en het licentiebericht van het Document vereist omslagteksten, moet u de kopieën in omslagen stoppen die duidelijk leesbaar al die omslagteksten bevatten: vooromslagteksten op de vooromslag, en achteromslagteksten op de achteromslag. Beide omslagen moeten u ook duidelijk leesbaar als de uitgever van deze kopieën identificeren. De vooromslag moet de volledige titel bevatten met alle woorden van de titel even prominent en zichtbaar. U mag bijkomend ander materiaal op de omslagen toevoegen. Kopiëren met veranderen die beperkt blijven tot de omslagen, zolang ze de titel van het Document behouden en aan deze voorwaarden voldoen, kan in andere opzichten als woordelijk kopiëren beschouwd worden. Als de vereiste teksten voor beide omslagen te lang zijn om er leesbaar op te passen, hoort u diegene die eerst komen op de eigenlijke omslag te plaatsen (zoveel als er redelijk op passen), en de rest op de onmiddellijk volgende pagina's. Als u meer dan 100 ondoorzichtige kopieën van het Document publiceert of verdeelt, bent u verplicht ofwel een automatisch leesbare doorzichtige kopie bij elke ondoorzichtige kopie te voegen, ofwel in of met elke ondoorzichtige kopie een computernetwerklocatie aan te geven die bereikbaar is voor het algemene publiek dat een netwerk gebruikt en toegang heeft om met gebruik van publieke algemeen gebruikelijke standaard netwerkprotocollen, een volledige doorzichtige kopie van het Document te downloaden, zonder toegevoegd materiaal. Als u voor de laatste optie kiest, bent u verplicht redelijkerwijs voorzichtige stappen te ondernemen, wanneer u de verdeling van ondoorzichtige kopieën in grote hoeveelheid begint, om te verzekeren dat deze doorzichtige kopie zo toegankelijk zal blijven op de aangegeven locatie tot minstens één jaar na de laatste keer dat u een ondoorzichtige kopie verdeeld hebt (direct of via uw vertegenwoordigers of handelaars) van die uitgave aan het publiek. Er wordt gevraagd, maar niet vereist, dat u contact opneemt met de auteurs van het Document lang genoeg voor u een groot aantal kopieën verdeelt, om hen een kans te geven u te voorzien van een bijgewerkte versie van het Document. 4. WIJZIGINGEN U mag een gewijzigde versie van het Document kopiëren en verdelen onder de voorwaarden van paragrafen 2 en 3 hierboven, op voorwaarde dat u de gewijzigde versie precies onder deze licentie vrijgeeft, met de gewijzigde versie als Document. Op deze manier licentieert u de verdeling en wijziging van de gewijzigde versie aan wie er ook een kopie van heeft. Bovendien bent u verplicht het volgende te doen in de gewijzigde versie: A. Gebruik op de titelpagina (en op de omslagen, indien dat van toepassing is) een titel die verschilt van die van het Document, en van die van vorige versies (die zouden moeten, als die er zijn, opgesomd worden in de Geschiedenis-paragraaf van het Document). U mag dezelfde titel gebruiken als een vorige versie indien de oorspronkelijke uitgever van die versie daarvoor toestemming geeft. B. Geef op de titelpagina als auteurs een of meerdere personen of entiteiten [3] aan die verantwoordelijk zijn voor het auteurschap van de wijzigingen in de gewijzigde versie, samen met tenminste vijf van de hoofdauteurs van het Document (alle hoofdauteurs als er minder dan vijf zijn), tenzij zij u ontheffen van die verplichting. C. Geef op de titelpagina de naam van de uitgever van de gewijzigde versie als de uitgever. D. Behoud alle copyright-berichten van het Document. E. Voeg een gepast copyright-bericht voor uw wijzigingen onmiddellijk achter de andere copyright-berichten. F. Voeg, onmiddellijk na de copyright-berichten, een licentiebericht toe dat de publieke toestemming geeft om de gewijzigde versie te gebruiken onder de bepalingen van deze licentie, in de vorm die getoond is hieronder in het Addendum. G. Behoud in dat licentiebericht de volledige lijsten van invariante paragrafen en vereiste omslagteksten die gegeven zijn in het licentiebericht van het Document. H. Voeg een ongewijzigde kopie van deze licentie toe. I. Behoud de paragraaf met de titel "Geschiedenis", behoud zijn titel, en voeg er een item aan toe die tenminste titel, jaar, nieuwe auteurs en uitgever van de gewijzigde versie geeft, als aangeduid op de titelpagina. Als er geen paragraaf "Geschiedenis" is in het Document, maakt u er een die titel geeft, jaar, auteurs en uitgever van het Document geeft als aangeduid op de titelpagina, en voeg er dan een item aan toe dat de gewijzigde versie beschrijft als aangeduid in de vorige zin. J. Behoud de netwerklocatie, indien van toepassing, die in het Document wordt gegeven voor publieke toegang tot een doorzichtige kopie van het Document, alsook de netwerklocaties gegeven in het document voor voorgaande versies waarop het gebaseerd was. Ze kunnen in een "Geschiedenis" paragraaf worden geplaatst. U kunt een netwerklocatie weglaten voor een werk dat gepubliceerd werd tenminste vier jaar voor het Document zelf, of als de oorspronkelijke uitgever van de versie waar het naar verwijst de toestemming geeft. K. Behoud in iedere sectie met de titel "Verantwoording" of "Opgedragen aan", de titel van de paragraaf, en behoud in de paragraaf de eigenlijke inhoud en toon van elk van de verantwoordingen aan de medewerkers en/of opdragingen. L. Behoud alle invariante paragrafen van het Document, met ongewijzigde tekst en titels. Paragraafnummers or hun equivalent worden niet als deel beschouwd van de paragraaftitels. M. Verwijder paragrafen met de titel "Ondersteuning". Dergelijke paragrafen mogen niet in de gewijzigde versie gevoegd worden. N. Paragraaftitels mogen niet veranderd worden tot "Ondersteuning" of zodat ze, wat de titel betreft, samenvallen met een invariante paragraaf. O. Behoud elke Garantie uitzondering. Als de gewijzigde versie nieuwe beginmateriesecties bevat of aanhangsels die als secondaire paragrafen tellen, en geen materiaal gekopieerd van het Document, mag u naar keuze sommige of alle paragrafen als invariant betitelen. Om dit te doen, voegt u hun titels aan de lijst van invariante paragrafen in het licentiebericht van gewijzigde versie toe. Deze titels moeten verschillend zijn van alle andere paragraaftitels. U kunt een paragraaf met de titel "Ondersteuning" toevoegen, op voorwaarde dat het niets dan ondersteuning voor uw gewijzigde versie bevat door diverse partijen -- bij voorbeeld, verklaringen van peer review of dat de tekst goedgekeurd is door een organisatie als de gezaghebbende definitie van een standaard. U kunt een passage van hoogstens vijf woorden als vooromslagtekst toevoegen, en een passage van hoogstens 25 woorden als achteromslagtekst, aan het einde van de lijst van omslagteksten in de gewijzigde versie. Enkel één passage van de vooromslagtekst en één van de achteromslagtekst kan toegevoegd worden door (of door afspraken gemaakt door) een entiteit. Als het document al een omslagtekst bevat voor dezelfde omslag, eerder door u of door afspraak gemaakt door dezelfde entiteit in wier naam u handelt, kunt u geen andere toevoegen; maar u mag de oude vervangen, na uitdrukkelijke toestemming van de vorige uitgever die de oude toevoegde. De auteur(s) en uitgever(s) van het Document geven met deze licentie niet de toestemming om hun naam te gebruiken voor publiciteit voor om het even welke gewijzigde versie, om dergelijke versie te ondersteunen of hun ondersteuning ervan te impliceren. 5. DOCUMENTEN COMBINEREN U mag het Document met andere documenten combineren die onder deze licentie zijn vrijgegeven, onder de bepalingen gedefinieerd in paragraaf 4 hierboven voor gewijzigde versie, op voorwaarde dat u in de combinatie alle invariante paragrafen van alle oorspronkelijke documenten toevoegt, ongewijzigd, en ze alle als invariante paragrafen van uw gecombineerd werk opsomt in zijn licentiebericht. Het gecombineerde werk hoeft slechts één kopie van deze licentie te bevatten, en meerdere identieke invariante paragrafen kunnen door een enkele kopie worden vervangen. Als er meerdere invariante secties zijn met dezelfde naam maar met een verschillende inhoud, maakt u de titel van elke dergelijke paragraaf uniek door op het einde ervan, tussen haakjes, de naam van de oorspronkelijke auteur of uitgever van die paragraaf toe te voegen, indien gekend, of anders een uniek nummer. Maak dezelfde aanpassing aan de titels in de lijst van de invariante paragrafen in het licentiebericht van het gecombineerde werk. In de combinatie bent u verplicht paragrafen met de titels "Geschiedenis" (History) in de verschillende oorspronkelijke documenten samen te brengen in één paragraaf met de titel "Geschiedenis"; op dezelfde manier combineert u paragrafen getiteld "Verantwoording" (Acknowledgements), en paragrafen met de titel "Opgedragen aan" (Dedications). U bent verplicht alle paragrafen met de titel "Ondersteuning" (Endorsements) te verwijderen. 6. VERZAMELINGEN VAN DOCUMENTEN U mag een verzameling maken die bestaat uit het Document en andere documenten die onder deze licentie werden vrijgegeven, en de afzonderlijke kopieën van deze licentie in de verschillende documenten vervangen door een enkele kopie die bij de verzameling wordt gevoegd, op voorwaarde dat u de regels van deze licentie met betrekking tot het woordelijk kopiëren van elk van de documenten in alle andere opzichten volgt. U mag een enkel document uit een dergelijke verzameling halen, en het afzonderlijk verdelen onder deze licentie, op voorwaarde dat u een kopie van deze licentie bij het uitgetrokken document voegt, and deze licentie in alle andere opzichten met betrekking tot het woordelijk kopiëren van dat document volgt. 7. AGGREGATIE MET ONAFHANKELIJKE WERKEN Een compilatie van het Document of ervan afgeleide documenten met andere afzonderlijke en onafhankelijke documenten of werk, in of op een opslagvolume of verdelingsmedium, wordt een "aggregaat" genoemd als het copyright dat resulteert niet wordt gebruikt om de legale rechten van de gebruikers van de compilatie te beperken verder dan wat de individuele werken toestaan. Wanneer het Document zich in een aggregaat bevindt dan is deze licentie niet van toepassing op de andere werken in het aggregaat als ze niet zelf zijn afgeleid van het Document. Als de omslagtekst-voorwaarde van paragraaf 3 van toepassing is op deze kopieën van het Document, dan, als het Document minder is dan de helft van de gehele aggregatie, kan de omslagtekst van het Document op de omslag worden geplaatst dat het Document enkel in de aggregatie omgeeft of het electronische equivalent van omslagen als het Document in electronische vorm is. In het andere geval moeten ze verschijnen op omslagen rond het gehele aggregaat. 8. VERTALING Vertaling wordt als een soort verandering beschouwd, dus mag u vertalingen van het Document verdelen volgens de voorwaarden van paragraaf 4. Invariante paragrafen vervangen door vertalingen vereist bijzondere toestemming van de copyright-eigenaars, maar u mag vertalingen van enkele of alle onveranderlijke paragrafen bij de oorspronkelijke versies van deze invariante paragrafen voegen. U mag een vertaling van de licentie, en alle licentienotities, bijsluiten in het Document en alle Garantie uitzonderingen, op voorwaarde dat u de oorspronkelijke Engelse versie van deze licentie erbij voegt en de originele notitie of garantie uitzondering. In het geval van een verschil tussen de vertaling en de Engelse versie van deze licentie of een notitie of een uitzondering zal de Engelse versie voorrang krijgen. 9. BEËINDIGING U mag het Document niet kopiëren, wijzigen, onderlicenceren of distribueren behalve zoals uitdrukkelijk onder deze licentie is toegestaan. Elke andere poging om het Document te kopiëren, wijzigen, onderlicenceren of distribueren is verboden, en zal automatisch uw rechten onder deze licentie beëindigen. Van derden echter die onder deze licentie kopieën, of rechten, van u hebben ontvangen, zullen de licenties niet beëindigd worden zolang zij in volledige overstemming met de licentie blijven. 10. TOEKOMSTIGE HERZIENINGEN VAN DEZE LICENTIE De Free Software Foundation kan soms nieuwe, herziene versies van de GNU Vrije-documentatielicentie publiceren. Zulke nieuwe versies zullen gelijkaardig zijn naar de geest van de huidige versie, maar kunnen in details verschillen om nieuwe problemen of zorgen aan te spreken. Zie http://www.gnu.org/copyleft/. Aan elke versie van de licentie wordt ter onderscheid een versienummer gegeven. Als het Document specifieert dat een bepaalde genummerde versie van deze licentie "of een latere versie" erop van toepassing is, hebt u de keuze om de bepalingen en voorwaarden te volgen van die gespecifieerde versie of van om het even welke latere versie die door de Free Software Foundation gepubliceerd is (uitgezonderd ontwerpversies). Als het Document geen versie van deze licentie specifieert, mag u om het even welke versie kiezen die ooit is gepubliceerd door de Free Software Foundation (uitgenomen ontwerpversies). ADDENDUM: Hoe u deze licentie voor uw documenten gebruikt Om deze licentie in een document dat u hebt geschreven te gebruiken, voegt u een kopie van de licentie toe aan het document en plaatst u de volgende copyright- en licentiemelding onmiddellijk na de titelpagina: Copyright (c) JAAR UW NAAM. Het is toegestaan dit document te kopiëren, te verdelen en/of te wijzigen onder de voorwaarden van de GNU vrije-documentatielicentie, versie 1.2 of een latere versie gepubliceerd door de Free Software Foundation; zonder onveranderlijke paragraven, zonder vooromslagteksten en zonder achteromslagteksten. Een kopie van deze licentie is ingevoegd in de paragraaf met de titel "GNU Vrije documentatie licentie". Als u onveranderlijke paragrafen, voor- of achteromslagtekst hebt vervang dan de tekst "zonder onv...teksten." door: met de invariante paragrafen SOM DE TITELS OP, met de vooromslagteksten SOM OP, en met de achteromslagteksten SOM OP. Als u geen onveranderlijke paragrafen hebt, schrijf dan "zonder onveranderlijke paragrafen" in plaats van te zeggen welke er onveranderlijk zijn. Als u geen vooromslagteksten hebt, schrijf "zonder vooromslagteksten" in plaats van "vooromslagteksten SOM OP"; evenzo voor achteromslagteksten. Als uw document aanzienlijke voorbeelden van programmacode bevat, bevelen we u aan deze voorbeelden parallel vrij te geven onder uw keuze van vrije-softwarelicentie, bijvoorbeeld de GNU algemene publieke licentie, om hun gebruik in vrije software toe te laten. -- Voetnoten [1] "Vrij" in de zin van "vrijheid": in het Engels betekent "free" naast "vrij" ook "gratis", en dat is hier niet bedoeld, zoals in de tekst duidelijk wordt. [2] "Copyleft" is gewoon een woordspeling op "copyright". In oorsprong heeft "right" in "copyright" natuurlijk meer te maken met de betekenis "recht" dan met "rechts". [3] Bedoeld zijn organisaties, bedrijven, enz. zolang ze uitgever of auteur kunnen zijn.